Ik was een jaar of 18 en mijn oudste broer was 26 toen hij zijn woning kocht. Het was een nieuwbouwwoning. Het bouwplan bevatte starterswoningen en luxere semi-vrijstaande of hoekwoningen. Ik zal het nooit meer vergeten. Hij kon kiezen wat hij wilde en ging voor een ruime hoekwoning met een heleboel extra opties. Hij had namelijk, zoals dat vroeger vaker gebeurde, flink gespaard. Ik keek altijd met ontzag naar mijn broer. Op de een of andere manier deed hij al de dingen die jonge jongens graag willen doen (zo had hij een schakelbrommer waar hij altijd mee bezig was en ging hij in het weekend met zijn vrienden op stap) en toch kreeg hij het voor elkaar om ook te sparen. En echt een serieus bedrag. Des te ouder ik werd des te groter werd mijn ontzag. Ik deed ook best de leuke dingen, maar ook nog sparen, dat lukte mij niet. Tegen de tijd dat ik een bod deed op mijn eerste woning was mijn totale spaarsaldo wisselgeld vergeleken met dat van mijn broer.
Nu was er in de tussentijd natuurlijk wel het e.e.a. veranderd in de wereld. Zo ging mijn moeder vroeger op vrijdag naar de bank voor mijn broer. Ze nam dan geld voor hem op voor het hele weekend. Daar moest hij het mee doen en op was op. Pinpassen bestonden nog niet. Met een pinpas in de zak was er altijd wel een pinautomaat in de buurt bereid om dit probleem voor mij op te lossen. Op was pas op als de rekening ook echt leeg was.
Tegen de tijd dat ik ging studeren aan de HES in Amsterdam begon de volgende spaarsaldo slurpende ontwikkeling: de mobiele telefoon. In het begin waren er nog maar een paar mensen met zo'n telefoon. Het duurde echter niet lang of iedereen kocht er een. Eerst nog met een prepaid kaart, later toch maar met een abonnement. Dan kon je immers die mooie telefoon iets ‘goedkoper’ krijgen. Ik ben ervan overtuigd dat de komst en de snelle opmars van de pinpas en mobiele telefoon gezorgd hebben voor een even zo snelle daling van het totale spaarsaldo in Nederland (voornamelijk bij de jongeren). Inmiddels heeft iedereen een smartphone. De App store en de mogelijkheid van in-app aankopen zetten het saldoslurpen in een nog hogere versnelling.
Voor mij was dit probleem nog wel te overzien. Toen ik mijn huis ging kopen leende je 6 maal je inkomen en 112,5% maal de marktwaarde van de woning. Ook verbouwingen kon je onbeperkt bijlenen. Ik kon de kosten van de woning, de verbouwing en de bijkomende kosten zoals overdrachtsbelasting, taxatie-, advies- en notariskosten allemaal meefinancieren. Het beetje spaargeld dat ik had gebruikte ik voor de inboedel.
Inmiddels is de wetgeving veel strenger. Op basis van inkomen mag veel minder geleend worden. Daarnaast mag de maximale hypotheek nog maar 102% van de marktwaarde van de woning bedragen. Als je nagaat dat de overdrachtsbelasting al 2% is, is er geen ruimte meer voor de bijkomende kosten. Deze norm wordt in 2017 en 2018 verlaagd naar resp. 101% en 100%. Ook voor verbouwingen zijn de normen strenger. Alleen als de verbouwing tot een hogere getaxeerde waarde leidt kan het nog meegefinancierd worden. Een vervanging van een badkamer of keuken zal dus maar deels voor financiering in aanmerking komen.
Dit betekent concreet dat we weer, net als vroeger, eerst moeten sparen voordat er een woning kan worden gekocht. Wil je een woning kopen van € 250.000,- houd dan rekening met een minimaal benodigd inbreng van spaargeld ad. € 8.500,-. Wil je nog verbouwen en de woning inrichten dan zal er nog veel meer gespaard moeten worden. Er zijn speciale spaarrekeningen die een hogere rente vergoeden als je het spaarsaldo uiteindelijk gebruikt voor de aanschaf van een eigen woning of aflossing van een hypotheek. De RegioBank Eigen Huis Sparen is hier een goed voorbeeld van. Deze rekening levert momenteel 0,4% meer rente op dan een gewone spaarrekening. Dat is 1,5 keer zoveel. Hoe eerder je begint hoe lager de periodieke inleg kan zijn. In 10 jaar € 8.500,- sparen vraagt een maandelijkse inleg van maar € 67,-. In vijf jaar is dit alweer € 138,- per maand.
